Kategorija
Autor
فرق میان دعوت شیخ کامل واصل و میان سخن ناقصان فاضلِ فضل تحصیلیِ بربسته
(Farq miyān-e da'vat-e šejh-e kāmil-e vāsil va miyān-e sohan-e nāqisān-e fāzil-e fazl-e tahsīli-ye barbaste)
Razlika između pozivanja potpunoga šejha koji je dostigao stupanj sjedinjenja i govora manjkavih (koji su učeni) čija učenost 'zaleđava'
M5: 2484-2496
KOMENTAR NASLOVA:
Značenje (بربسته- barbaste): zaleđen, stisnut. علم بربسته) – ilmi barbaste) - znanje koje zaleđava; stišće, stvara stanje tjeskobe; to je usvojeno znanje napabirčeno iz knjiga. Onaj koji posjeduje takvo znanje nije autentičan; predstavlja osobu koja se prikazuje šejhom/ dervišem/sufijom, ali to nije po svome biću.
Nasuprot znanja koje zaleđava postoji علم بررسته- ilmi barroste– spoznaja koja je prirođena čovjekovu bićuبررسته): barroste - ono što raste, razvija se). Spoznaja nije statična, nego je dinamična i nepresušna. Stoga što pomoću ove spoznaje čovjek duhovno narasta, ona mu proširuje prsa.
Ova Mevlanina distinkcija između spoznaje i znanja je upravo ono o čemu govori poznati kur'anski ajet: „Wa qul Rabbi zidn-i ilm-en – I reci: Gospodaru moj, daj da narastam u spoznaji“ (Kurʼān, Tā Hā: 114) (Prijevod: prof. Rešid Hafizović). Trebamo promišljati o navedenome prijevodu i usporediti ga sa uvriježenim prijevodom ovog kur'anskog ajeta koji glasi: „Gospodaru moj, uvećaj mi znanje!“. Mišljenja smo da se u ovom ajetu pod znanjem podrazumijeva znanje/ilm, spoznaja/ma'rifet i mudrost/hikmet. Stoga prijevod prof. Hafizovića obuhvaća sve tri ravni. Pošto je spoznaja neograničena i neiscrpiva, čovjek ima mogućnost da stalno/do kraja života narasta u spoznaji!
Posjednik takovrsne spoznaje je istinski derviš/ šejh. Takva osoba posjeduje autentičnost.
Istinski šejh, prije nego govorom poziva svojom pojavom, jer on živi ono o čemu govori. Dočim učeni čija učenost „zaleđava“ poziva riječima, ali se njegov govor ne odražava na srce, ni njegovo niti onoga koji ga sluša, jer ne živi ono o čemu govori.
شیخ نورانی ز ره آگه کندبا سخن هم نور را همره کند
Šejh-e nūrānī zi reh āgeh koned Bā sohan ham nūr rā hemreh koned
Stih se može prevesti dvojako:
Nurli šejh s putom nas upoznaje.
Njegov govor nurom obasjan je.
Nurli šejh s putom nas upoznaje.
Svojim riječima nur nam daruje.
KOMENTAR: Govor istinskoga duhovnog vodiča je plod izravnoga osvjedočenja i nadahnuća iz Svijeta duha jer je on sjedinjen s Istinom. U šejhovom govoru zrcale se spoznaje kojima je neposredno nadahnut iz Svijeta gajba/Svijeta čistoga Svjetla ogoljenog od predodžbi i oblika. Svojimdjelovanjempotvrđujeonoo čemugovori.
Svojim riječima, stoga što ih primjenjuje na praktičnoj ravni, istinski šejh djeluje na naše srce i ono postaje prosvijetljeno/ obasjano nurom.
جهد کن تا مست و نورانی شویتا حدیثت را شود نورش روی
Džehd kon tā mest va nūrānī šavī tā hadīset rā ševed nūreš ravī
Trudi se da opijen postaneš i nurli,
da nur njegov kroz tvoj govor struji.
KOMENTAR: Moramo ulagati vlastite duhovne naporeda srcem prihvatamo šejhove riječi i da se trudimo vladati po uputama šejha pa će naše riječi poprimiti njegovo svjetlo/nur.
Opijenost: Stanje srca zbiljskog ašika jeste da je nutrinom svojom/svojim bićem okrenut Bogu, a ne ljudima. Posjeduje potpunu unutarnju čistotu u značenju da njegova nutrina postaje prozirna (šaffāf) da se u njoj može reflektirati Božiji nur kojeg prima posredstvom šejha. Na taj način on zbilju motri “onakvom kakva ona uistinu jeste”. Stoga je temeljna odlika ‘opijenosti’, zapravo duhovna pronicljivost i oštroumnost (ferāset).
Hazreti Poslanik, alejhisselam, je rekao: “Budite svjesni pronicljivosti (ferāset) vjernika, jer on doista gleda Allahovim svjetlom”(Taberani).
هرچه در دوشاب جوشیده شوددر عقیده طعم دوشابش بود
Herči dar dūšāb džūšīde ševed dar aqīde ta’m-e dūšābeš buved
Sve što u soku hurme uvrije,
okus hurme poprimi taj žele.
KOMENTAR: Ako se u sok (širu) grožđa ili hurme stave npr. jabuka ili mrkva ili neko drugo voće ili povrće taj žele koji se dobije poprima okus hurme.
Potrebno je čuvati se društva kvazišejha da i sami ne bismo postali „nazovi“ derviši; tj. oni koji se pred drugima predstavljaju dervišima. Takve odaje njihovo ponašanje u kojem nema ni traga derviškoga edeba.
Potrebno je, dakle, iskazivati teslimijjet nurli šejhu da naše biće obasja njegov nur. Ako je murid srcem upio šejhove riječi, onda će to postati vidljivo u njegovom govoru i ponašanju. Ebul-Hasan Harekani je rekao: „Srce je more a jezik njegova obala. Na obalu izađe ono što more izbaci“ (Nevešte bar daryā, str. 331).
هرچه گویی، باشد آن هم نورناککآسمان هرگز نبارد غیرِِ پاک
Harče gūyī bāšed ān ham nūrnāk k'āsemān hargez nebāred geyr-e pāk
Sve što kažeš bit će nurli tada,
jer iz neba samo čista voda pada.
آسمان شو، ابر شو، باران ببارناودان بارِش کند، نبود بکار
Āsemān šou, abr šou, bārān bebār nāvedān bāreš koned, nebvad be kār
Budi nebo i oblak budi što kišu ljeva.
I iz oluka voda se sliva, al' fajde nema.
KOMENTAR: Oluk - usvojeno/napabirčeno znanje; voda u oluku je ustajala, kao što je ustajalo i usvojeno znanje.
Kiša – 'neposredovano znanje'/ ledunnī znanje;
Oblak – svaki oblak je različit i neprestano mijenja svoj oblik. Oblaci se stvaraju na različitim temperaturama i visinama. Ne izljeva svaki oblak kišu. (RAZMISLITE!)
Nurli šejh znanje prima neposredno, o čemu svjedoče i riječi velikog Bajezida Bistamija: „Na jednom medžlisu (sjedeljki) kojem je prisustvovao i Bajezid Bistami neko je rekao: 'Ovaj prenosi od ovoga, a taj opet od onoga.' Na to Bajezid reče: 'Pomrli jadnici znanje (ilm) od umrlih uzimali su, a ja svoje znanje dobijam od Živog koji ne umire'“ (Zarīnkūb, Ğostoǧū dar tasavvof-e Īrān, 37-38). To je proces koji se trajno odvija u srcu, zato to znanje/spoznaja nije ustajalo kao što nije ustajala ni voda koja teče.